Rattenbeetziekte

17februari2010
Voor ziekte als gevolg van een dierenbeet geldt over het algemeen in Nederland geen meldingsplicht. Naar schatting worden jaarlijks in Nederland 50.000 mensen behandeld voor dierenbeten. Wereldwijd wordt 80-90% van de beten veroorzaakt door honden, 5-15% door katten, 2-5% door knaagdieren.
Een heel klein resterend deel wordt veroorzaakt door andere diersoorten, waaronder ratten.
Volgens een Nederlands rapport uit 2009 leidt gemiddeld 2% van de rattenbeten tot een infectie met de bacterie Streptobacillus moniliformis. S. moniliformis is een natuurlijke commensaal van de luchtwegen bij knaagdieren. Een groot deel van de ratten (zowel wilde als tamme) is geïnfecteerd met deze bacterie. Het is dan ook niet ondenkbaar dat de rattenbeetziekte de komende jaren in Nederland vaker gerapporteerd gaat worden door de toenemende populariteit van het houden van ratten als huisdier.

Hoewel het aantal meldingen van rattenbeetziekte stijgt, blijft het een relatief zeldzaam gerapporteerde ziekte. De beten zijn klein van aard en genezen snel, waardoor de diagnose niet of laat gesteld wordt. Het is de vraag of de cijfers van de afgelopen jaren een goed beeld geven van het voorkomen van rattenbeetziekte. De meeste rattenbeten worden niet gerapporteerd. Daarnaast hoeft een infectie niet te leiden tot serieuze ziekteverschijnselen. Toch is het duidelijk, dat het aantal beten de afgelopen jaren is toegenomen. Door een toenemend direct contact met huisdieren, waaronder ratten, is het risico op rattenbeetziekte toegenomen. Het blijft dan ook een aandachtspunt voor alle mensen, die veelvuldig direct contact hebben met ratten, er op bedacht te zijn dat ziekteverschijnselen veroorzaakt kunnen zijn door een rattenbeet of door het openhalen van de huid aan de kooi.

In het geval van een beet of een krab dient de wond uitvoerig schoongemaakt en ontsmet worden. Dit geld ook voor wonden ontstaan door het openhalen van de huid aan de tralies van een hok. Verder is het raadzaam een tetanusinjectie bij de huisarts te halen

Gelukkig bijten ratten zelden. Ratten bijten, net als honden en katten, onder bepaalde omstandigheden. Zij verdedigen zichzelf en hun territorium (kooi), als zij zich bedreigd voelen en kunnen dan bijten uit zelfverdediging, uit angst, van schrik of van pijn. Een aantal tips om rattenbeten te voorkomen:
  • Zorg ervoor dat je handen niet naar voedsel ruiken, zodat de rat jouw handen niet aanziet voor een lekker hapje.

  • Plaag ratten niet met eten en voer hen niet door de tralies van de kooi.

  • Leer de rat eten voorzichtig aan te pakken door altijd hetzelfde te zeggen, bijvoorbeeld ‘zachtjes pakken’, als je de rat iets lekkers geeft.

  • Laat bezoekers nooit hun vingers door de tralies steken. Waarschuw hen hiervoor.

  • Doe voorzichtig in een het geval van een nestje. De moederrat kan bijten om haar kleintjes te beschermen.

  • Wees voorzichtig met ratten, die geschrokken zijn, agressief zijn of pijn hebben.

  • Pak een rat altijd voorzichtig en niet gehaast op. Praat eerst tegen hem, zodat je zeker weet dat hij je gehoord heeft en het oppakken aan ziet komen.


    • Bron foto: Booth, C.M., K.C. Katz en J. Brunton, 2002. Fever and a rat bite. Canadian Journal Infectious Diseases, Vol. 13 No. 4