Ribsalamander

02september2009
Bron: National Geographic News, foto Peter Halasz
De ribsalamander of Spaanse ribbensalamander heeft een bijzondere manier om zich te verdedigen. Bij onraad prikken zijn ribben door de huid heen. De punten van de ribben worden dan bedekt met gifstoffen op de huid en veranderen zo in giftige stekels.
Dat de afweer bij de ribsalamander (Pleurodeles waltl) zo werkte was al langer bekend maar het mechanisme erachter nog niet. Een team van Oostenrijkse onderzoekers zocht dit uit. Ribsalamanders werden gepord met wattenstokjes totdat ze tot afweer overgingen. Röntgenfoto’s en CT-scans werden gebruikt om het mechanisme erachter te ontrafelen. Een rotatie van de ribben zorgt ervoor dat ze door de huid heen prikken. In de huid werden geen permanente openingen of poriën gevonden. Elke keer dat de ribben door de huid heen prikken wordt er een nieuw gaatje/wondje gemaakt. Ondanks deze verwonding is het afweermechanisme positief. Bovendien geneest de ribsalamander bijzonder snel. Voor een deel komt dit doordat de ribben aan de buitenzijde bedekt zijn met collageenvezels. Bij mensen wordt dit eiwit gebruikt om de huid na brandwonden te helpen genezen. Ook is het immuunsysteem bijzonder krachtig om te voorkomen dat er infecties ontstaan. Salamanders en amfibieën in het algemeen staan erom bekend dat beschadigingen van de huid bijzonder snel genezen.

Het onderzoek gaf ook aanwijzingen hoe dit afweermechanisme mogelijk ontstaan is. De ribben van de ribsalamander zijn verbonden met de ruggengraat door middel van een flexibel gewricht waardoor de ribben naar voren kunnen bewegen. Andere salamandersoorten hebben soortgelijke gewrichten. Hierdoor kan de borstkas vergroot worden waardoor de dieren er groter en gevaarlijker uitzien. De ribben van de ribsalamander zijn steeds langer geworden waardoor ze bij het uitzetten van de borstkas door de huid heen prikten. De punten van de ribben konden toen als wapens gebruikt worden.

Dit onderzoek is gepubliceerd in het Journal of Zoology.
Licentie foto: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0