Stadse versus landelijke sprinkhanen

12december2012
Bron: nationalgeographic.com, foto GU Tolkiehn
Sprinkhanen uit stedelijke (= lawaaiige) gebieden maken meer geluid om vrouwtjes te lokken dan sprinkhanen uit landelijker, rustiger gebieden. Dit doen ze ook in een rustige lab omgeving, wat suggereert dat het niet een tijdelijke, spontane actie is.
Ecologe Ulrike Lampe en haar collega’s van de Bielefeld Universiteit (Duitsland) verzamelden 188 mannelijke ratelaars. De ratelaar (Chorthippus biguttulus) is een algemeen voorkomende sprinkhaan in de graslanden van Centraal en Noord-Europa. De helft van de sprinkhanen werd in rustige, landelijke gebieden verzameld, de andere helft kwam van rumoeriger gebieden, zoals langs drukke wegen. De mannetjes werden blootgesteld aan ratelaar vrouwtjes en zongen hun liefdesliedje. Dit liedje duurt twee seconden en wordt ‘gezongen’ door de achterpoten tegen de voorste vleugels te wrijven. De stads-sprinkhanen versterkten vooral de lage tonen, de landelijke sprinkhanen deden dat niet.
De verklaring hiervoor is dat de hardere bastonen beter gehoord kunnen worden boven het geluid van het verkeer. Anders zou het verkeer het paringsritueel van de ratelaars verstoren. Dat de stads-sprinkhanen ook in het rustige lab harder zingen geeft aan dat het niet een spontane aanpassing aan de herrie is, maar een lange termijn effect, volgens de onderzoekers.

Eerder onderzoek heeft al aangetoond dat lawaai wat door mensen geproduceerd wordt, invloed heeft op de roep van vogels, walvissen en kikkers. Dit is het eerste onderzoek wat een soortgelijk effect bij insecten beschrijft. De onderzoekster vermoedt dat niet alleen langs wegen een effect op de sprinkhanen gezien wordt, maar dat een soortgelijk effect te zien is bij alle plaatsen waar veel herrie is, zoals bouwplaatsen, vliegvelden en treinstations. De resultaten van de proeven zijn beschreven in een artikel in Functional Ecology.