Doel en ontwerp van omgevingsverrijking

het welzijn van dieren in gevangenschap te verbeteren. Dit gebeurt vaak onder maatschappelijke druk (dierenbescherming, ketenbranches, etc.). Maar het verbeteren van dierwelzijn bij productiedieren leidt ook vaak tot een betere productie. Zo vermageren varkens door stress en leggen kippen onder invloed van stress minder eieren. Dierentuinen staan onder de grootste maatschappelijke druk om het dierwelzijn zo veel mogelijk te optimaliseren, doordat ze voor iedereen toegankelijk zijn. Daarnaast hebben veel moderne dierentuinen het doel om het publiek iets over de dieren en hun omgeving te leren. Dieren in een verrijkt verblijf vertonen minder gestoord gedrag en meer natuurlijke gedragspatronen. Daarnaast kan het publiek aan het verblijf zien in wat voor soort omgeving een diersoort in de natuur leeft.

Nadat het doel van de verrijking is bepaald, kan beslist worden voor welk soort verrijking gekozen wordt en op welke manier deze wordt toegepast. Eerst wordt bedacht welk gedrag het dier moet gaan vertonen. Cheeta's bijvoorbeeld, kunnen in dierentuinen vaak geen jachtgedrag vertonen en vertonen in plaats hiervan stereotiep gedrag. Om een geschikt verrijkingssysteem te ontwerpen waarbij ze wel jachtgedrag vertonen, moet eerst onderzocht worden hoe en onder welke omstandigheden wilde cheeta's jachtgedrag vertonen. Ook wordt onderzocht hoe vaak een dier het in zijn natuurlijke omgeving dit gedrag vertoont en op welke manier hij hiervoor wordt beloond. Wilde cheeta's vangen bijvoorbeeld één keer in de drie dagen een prooi, terwijl schapen de het grootste gedeelte van hun dag wijdden aan het grazen van gras. Ook hangt het materiaal van de verrijking of het verrijkingssysteem af van het doel van de verrijking. Sommige dierentuinen willen enkel natuurlijke materialen gebruiken omdat die een hogere educatieve waarde zouden hebben. Ook is de keuze van materiaalsoort afhankelijk van de diersoort, veiligheid en reinigbaarheid. Het uiteindelijke systeem moet praktisch in gebruik zijn en veilig voor dier en verzorger.