Makaken-oma's en kleinkinderen

09december2009
Bron: nrc.nl
Bij makaken nemen oma's soms de zorg voor hun kleinkinderen over. Dit kan zelfs zover gaan dat ze de kleinkinderen weer gaan zogen. Dit bijzondere gedrag werd gezien bij Japanse makaken, bij een groep die al jarenlang bestudeerd wordt.
De resultaten van dit onderzoek zouden kunnen helpen te verklaren waarom zoogdieren veel langer kunnen leven dan hun eigen voortplantingsperiode. Dit wordt ook wel de ‘grootmoeder-hypothese’ genoemd. Hierbij wordt aan vrouwelijke sociale dieren (ook aan mensen dus) die zelf niet meer vruchtbaar zijn, een belangrijke rol toegedacht bij de overleving van hun kleinkinderen.

Apen adopteren wel eens jongen, maar meestal zijn dat vrouwtjes die kort daarvoor hun jong zijn verloren. Maar bij een groep Japanse makaken werd dit gezien bij vrouwtjes die zich al jaren niet meer hadden voortgeplant. De groep Japanse makaken (Macaca fuscata) in Katsuyama wordt al sinds 1958 bestudeerd en van alle dieren is de verwantschap bekend.
Een oma van 24 jaar oud zorgde voor een kleinkind toen de moeder van het jong tijdelijk uit de groep verdween. Ze hield het jong bij zich en verzorgde het. Toen de moeder terug keerde in de groep nam deze haar moederrol weer over. Een ander vrouwtje van 23 jaar oud, bejaard in makaak termen, nam de volledige verzorging van haar 14 maanden oude kleindochter over. De moeder van het makaak-meisje had het te druk met een nieuw jong. De oma produceerde na verloop van tijd zelfs melk.
Bij het eerste geval is het niet waarschijnlijk dat de grootmoeder melk produceerde, de periode was te kort, maar het zorgen voor het jong en het warm houden hebben het jong waarschijnlijk wel in leven gehouden.
Home