Hersenoperatie bij beer

01mei2013
Bron tekst en foto: nationalgeographic.com, foto van Matt Hunt
Champa, een drie jaar oude Aziatisch zwarte beer, is een medisch record. Het is de eerste beer ter wererld die een hersenoperatie heeft gehad. Romain Pizzi, een Schotse dierenarts, heeft deze beer behandeld voor hydrocefalus, oftwel een waterhoofd.
Champa is als jonge beer terecht gekomen in een opvangcentrum in Laos. Het centrum is van Free the Bears, een Australische organisatie die beren opvangt die in beslag genomen zijn van stropers. De gal van Aziatische zwarte beren wordt als waardevol medicijn beschouwd in traditionele Chinese en Koreaanse geneeskunst en de beren worden als kwetsbaar aangemerkt op de IUCN rode lijst.

Vanaf haar vroege jeugd had Champa een uitpuilend voorhoofd en had ze moeite om met andere beren om te gaan. Haar groei bleef achter, haar zicht werd minder en haar gedrag werd onbetrouwbaar. De diagnose luidde hydorcefalus, een aandoening die ook bij mensen voorkomt, en waarbij teveel hersenvocht geproduceerd wordt of de afvoer van hersenvocht geblokkeerd is. In veel landen zou een dier met deze aandoening geeuthanaseerd worden, maar in het het Boedistische Laos was dit geen optie. De organisatie nam contact op met Pizzi, een Zuid-Afrikaanse dierenchirug die in Edinburgh werkt. Hij maakt gebruik van de kijkoperatie techniek waarbij via kleine openingen en met behulp van camera’s geopereerd wordt. Ondanks zijn ervaring met beren, zeeleeuwen, rendieren, jaguars en andere diersoorten, had hij nog nooit een hersenoperatie bij een beer gedaan. Ondanks de risico’s werd toch tot operatie besloten, omdat Champa zeer leed onder haar aandoening.

Pizzi bereidde zich goed voor en heeft onder primitive omstandigheden gewerkt. In een operatie van zes uur werd een shunt aangelegd, die het overtollige vocht naar de buikholte moet afvoeren. De volgende dag leek Champa al een heel andere beer. Zij kon haar kop optillen en keek de staf helder aan. Na zes weken is Champa actief, veel socialer met de andere beren en groeit weer. Pizzi realiseert zich dat het redden van deze ene beer niet het verschil zal betekenen tussen wel of niet uitsterven van een soort, maar het leven van deze beer is er wel enorm op vooruit gegaan. Ook heeft hijzelf weer geleerd van dit geval en deze ervaring kanook weer van pas komen bij andere dieren.