Stereotiep gedrag

21juni2006
Bron: Second nature, environmental enrichment for captive animals. D.J. Sheperdson, J.D. Mellen and M. Hutchins, 1998
Dieren die stereotiep gedrag vertonen zijn herkenbaar aan steeds dezelfde doelloze bewegingen die ze maken.
Stereotiep gedrag ontstaat door constante stressomstandigheden, en komt voor bij dieren in gevangenschap.

  • IJsberen

  • Grote katachtige dieren, beren en olifanten lopen eindeloos hetzelfde stuk heen en weer (ijsberen) Het is herkenbaar aan het op één plek weggesleten spoor.

  • Schommelen/ wiegen

  • Dit gedrag komt voor bij grote apen (zoals chimpansees) en olifanten. Deze schommelen onophoudelijk van kant naar kant. Olifanten tillen daarbij soms één voor één hun poot op.

  • Extreme verzorging en verminking

  • Sommige primaten (maar ook papegaaien) raken zo geobsedeerd door hun eigen verzorging dat het verminking wordt. Chimpansees trekken bijvoorbeeld haar uit hun voorarmen.
    Vrouwelijke primaten houden, als ze zich kwetsbaar of bedreigd voelen, hun jongen weg bij soortgenoten.

  • Verdraaien van de hals

  • Dit gedrag wordt vertoond door giraffen. Ze buigen hun nek en hoofd herhaaldelijk van voren naar achter.

  • Kauwen en tralies bijten

  • Beren, giraffen, maar ook andere dierentuindieren bijten en kauwen op de tralies van hun verblijf.

  • Hevige agressie

  • Dit komt voor bij primaten en grote katachtigen. Elke ongebruikelijke gebeurtenis (bijvoorbeeld voeren op afwijkende tijden) kan agressie veroorzaken. Dieren van een lagere rang kunnen als gevolg hiervan aangevallen worden.

  • Abnormaal moedergedrag

  • Het is voorgekomen dat ijsberen en grote katachtige hun eigen jong doodden en vervolgens opaten. Een andere vorm is de eerder genoemde oververzorging.

  • Voedselstoornis

  • Dierentuindieren gaan uit verveling met hun voedsel spelen. Sommige soorten jagen op hun voedsel alsof ze in het wild zijn, andere braken hun voer uit en eten het vervolgens weer op.

    Om de ernst van een bepaalde gedraging te bepalen en om erachter te komen of die ook daadwerkelijk stereotiep zijn, wordt gedragsonderzoek uitgevoerd. Stereotiep gedrag is schadelijk als meer dan 10% van de dag aan dit herhaaldelijke en doelloze gedrag besteed wordt.